De Central Bank Digital Currency (CBDC) oftewel de digitale euro is een mogelijk nieuw betaalmiddel in de eurozone. Op dit moment is contant geld het enige ‘publieke’ geld, dat wordt uitgegeven door de centrale bank. Zo worden momenteel alle digitale vormen van geld uitgegeven door private partijen, zoals commerciële banken. Dit kan risico’s opleveren. Zo kan de Europese Centrale Bank (ECB) weinig doen ingeval commerciële banken in de problemen komen. Om deze reden wordt de mogelijkheid onderzocht om naast contant geld ook een digitale euro uit te geven.
Zoals gezegd wordt ons contante geld dus uitgegeven door centrale banken. In Nederland is de centrale bank bekend onder de naam: De Nederlandsche Bank (DNB). Ondanks dat er tegenwoordig meer digitale- plaatsvinden dan contante plaatsvinden, blijft contant geld van belang. Zo zijn contante betalingen anoniem. Daarnaast kunnen mensen een voorkeur hebben voor contant betalen, omdat zij moeite hebben met digitalisering. Verder vinden mensen betalingen met contant geld veelal overzichtelijker.
Daarentegen is digitaal geld geen publiek geld, maar privaat geld uitgegeven door private bedrijven, namelijk banken. Ons digitale geld staat op de digitale balans van deze banken. Overigens kunnen we dit geld wel omwisselen voor contant geld. Het financiële stelsel berust op vertrouwen. Het geld wordt in grote mate beschermd door de Nederlandse Depositgarantie. Zo zorgt de DNB ervoor ingeval een bank failliet gaat dat de ‘geraakte’ persoon het geld tot honderdduizend euro terugkrijgt.
De digitale euro is iets nieuws. Zo is het giraal geld, maar ook publiek geld. Het zal dus worden uitgegeven door een centrale bank. Als de digitale munt een succes wordt, dan zal de ECB meer grip krijgen en zal de financiële stabiliteit van de eurozone worden vergroot. Daarentegen hebben verschillende critici ook de nadelen benadrukt die een dergelijke munt kan meebrengen. Zo zou de overheid meer inzage kunnen krijgen in het betaalverkeer dat met deze munt plaatsvindt. Hierdoor wordt de privacy van Europese burgers behoorlijk aangetast. Ook kan een digitale munt worden geprogrammeerd. Zo zeggen critici dat de Europese Unie of de nationale overheden de munt kunnen programmeren met nadelige gevolgen voor burgers. Zo kan een programmatie er bijvoorbeeld voor zorgen dat er geen sigaretten kunnen worden gekocht met de munt. Dit zou de vrijheid van burgers inperken. Verder worden er vraagtekens gezet bij de meerwaarde van een digitale munt.
In de Nederlandse politiek worden de voor- en nadelen ook in kaart gebracht. Het kabinet erkent de voordelen alsook de nadelen van de digitale munt. Nederland probeert op Europees niveau duidelijke voorwaarden te stellen voor een mogelijke invoering van de munt. De gezamenlijke verklaring die volgde op de bijeenkomst van de Eurogroep van januari 2023 weerspiegelt de positie van Nederland. Zo wordt er in de verklaring gesteld dat er een brede democratische basis moet zijn voor de munt onder de EU-burgers. Om een draagvlak te creëren worden er hoge eisen gesteld aan de digitale munt op het gebied van veiligheid en privacy. Overigens moet de munt duidelijke voordelen meebrengen voor de economie en moet het eenvoudig en toegankelijk zijn. Ook hebben de leden van de Eurogroep benadrukt dat de digitale munt enkel een toevoeging mag zijn op contant geld en dus geen vervanging.
In de zomer van 2023 zal er een wetgevend voorstel worden gedaan door de Europese Commissie. Dit voorstel zal de basis vormen voor de invoering van de digitale munt. Hierna zal er toestemming nodig zijn van het Europees Parlement en de Raad van Ministers. Als alle partijen instemmen, zal de digitale euro hoogstwaarschijnlijk pas gebruikt kunnen worden vanaf 2026.
Bronnen:
https://www.dnb.nl/innovatie-in-betalen-en-bankieren/digitale-euro-wat-waarom-en-hoe/
https://www.europa-nu.nl/id/vm15fw80ycs5/invoering_van_de_digitale_euro