Het gebruik van social media is een groot onderdeel van onze maatschappij. Jong en oud, iedereen is er dagelijks mee bezig en is steeds meer geneigd hun dagelijks leven te delen met de buitenwereld. Tegenwoordig heeft bijna iedereen zijn telefoon op zak, waardoor veel hedendaagse en onschuldige momenten gemakkelijk worden vastgelegd met de camera. Voor ouders is het mede daardoor erg verleidelijk om veel foto’s van hun kind te maken en vervolgens met hun netwerk te delen. Maar wat voor gevolgen zitten hier eigenlijk aan?
Ouders moeten op grond van het Kinderrechtenverdrag het belang van het kind altijd voorop zetten. Zij zijn daarbij verplicht hun kinderen adequaat te beschermen tegen de buitenwereld. In het geval ouders foto’s van hun kinderen op social media plaatsen, kan men zich daarbij afvragen of dit in het belang van het kind is of puur ten behoeve van het eigen belang. Kinderen zijn vaak nog niet in staat invloed uit te oefenen op het plaatsen van foto’s door hun ouders. Zij zijn vaak nog te jong om te begrijpen wat de gevolgen kunnen zijn en te jong om toestemming te kunnen geven. Het is dan ook het meest voor de hand liggend om te oordelen dat het plaatsen van foto’s van het kind niet in het belang van het kind is.
Naast het feit dat een kind geen toestemming kan geven en het belang van het kind vaak niet voorop staat bij het plaatsen van foto’s door ouders, zitten hier zelfs gevaren aan. De techniek achter verscheidene social media-platforms – waar de foto’s in de meeste gevallen worden gedeeld – zijn steeds meer in staat foto’s van personen te verzamelen en zo een profiel te creëren. Gezichten kunnen worden gescand, herkend en aan elkaar worden gekoppeld. De foto’s zullen daardoor vaak nooit meer van het web verdwijnen en een kind voor altijd kunnen achtervolgen. Dit kan grotendeels onschuldig zijn, totdat de foto in verkeerde handen valt. De foto’s kunnen er bijvoorbeeld toe leidden dat een kind gepest wordt. Bovendien kunnen de foto’s zelfs terecht komen in de pedofielenindustrie. Dit is zeer schadelijk en onwenselijk voor zowel de ouders als het kind. De gevolgen worden vaak niet in overweging genomen bij het plaatsen van een ‘schattige foto van ons pasgeboren kindje’.
In de media is het al vaker voorgevallen dat het delen van foto’s van een kind op social media opeens anders uitvalt dan vooraf was bedoeld. Denk bijvoorbeeld aan het zoontje van André Hazes jr. Nooit eerder werd het gezicht van zijn zoontje afgeschermd op social media. Toen zijn zoontje opeens ongevraagd de cover van het roddelblad Privé sierde, veranderde de sfeer. Dit was natuurlijk alles behalve de bedoeling en al helemaal niet in het belang van het kind. Sindsdien hebben Hazes en zijn partner besloten het gezicht van hun zoontje op social media af te schermen, net zoals meerdere BN’ers dat doen. Zo wordt een kind later niet geconfronteerd met ‘gênante’ foto’s van toen hij of zij klein was en wordt het kind beschermd tegen onverwacht misbruik van de foto. Maar hoe kan het afschermen van een kind op foto’s helpen tegen misbruik van de foto’s door derden?
Ouders kunnen verschillende stappen ondernemen wanneer een buitenstaander zonder toestemming, en dus ongewenst een foto van het kind plaatst. De eerste stap betreft een verzoek om de foto te verwijderen aan degene die de foto heeft geplaatst. Wanneer geen gevolg wordt gegeven aan dit verzoek, kan een sommatiebrief worden opgesteld en verzonden aan deze persoon. Indien deze stap nog steeds het desgewenste gevolg niet teweeg brengt – namelijk het verwijderen van de foto – kan het platform waarop de foto is geplaatst worden benaderd. Als laatste stap kan men naar de rechter stappen, waarbij de rechter bevoegd is een dwangsom op te leggen aan degene die de foto heeft gepost.
Bij de beoordeling door de rechter wordt de context waarin de foto is geplaatst en de voorgeschiedenis in overweging genomen. In beginsel staat de rechter aan de kant van de ouder, om het kind te beschermen. Wanneer de ouders zelf altijd openlijk foto’s plaatsen van hun kind, zoals André Hazes toentertijd deed, kan het zijn dat de rechter een ander standpunt inneemt. Ouders moeten zelf zorg dragen voor de indruk die wordt afgegeven aan de buitenwereld. Duidelijk moet worden gemaakt dat ouders het niet wenselijk achtten dat een foto van hun kind wordt verspreid ofwel door anderen op eigen initiatief geplaatst. Dit maken ouders onder andere duidelijk door hun kinderen op foto’s en filmpjes die worden gebruikt op social media af te schermen, dan wel onherkenbaar te maken. Wanneer je als BN’er zijnde er voor kiest je kinderen onherkenbaar te maken op foto’s geef je ook aan dat bijvoorbeeld paparazzi geen foto’s mogen maken die gebruikt worden in roddelbladen en andere magazines.
Ongeacht dat het natuurlijk leuk is om foto’s van een kind te delen met de buitenwereld, kleven er gevaren aan die niet moeten worden onderschat. Het belang van het kind moet altijd vooropstaan en in acht worden genomen bij keuzes die voor een kind worden gemaakt. Het consequent afschermen van kinderen beschermt een kind tegen eventueel misbruik van de foto’s en zorgt als bijkomstigheid voor een sterkere positie bij de rechter in het geval het mis gaat. Dit geldt niet alleen voor BN’ers maar voor ouders in het algemeen.
written by: Anne-Solaine Kooijman